Ok, er moet me iets van het hart. Ik stel mijzelf, tijdens het maken van een portret, namelijk vaak de vraag of ik meewerk aan onzekerheid of aan zelfvertrouwen. Wat is dat toch een dunne lijn. Foto’s maken betekent de tijd stilzetten en laten zien wat er op dat moment ís. Zie ik hetzelfde als de persoon terwijl hij of zij in de spiegel kijkt? Ziet ze zelf wel hoe mooi ze is? Kan ik haar dat laten zien? Of gaat ze zich juist focussen op haar onzekerheden?

Afgelopen weekend organiseerde ik weer een Pop-Up Fotostudio. Een dag lang fotografeer ik mensen in mijn studio. Twintig minuten staan ze voor mijn camera om een nieuwe zakelijke portretfoto te laten maken. Ditmaal zag ik drie mannen en dertien vrouwen voorbij komen. Iedereen wordt opgemaakt door een visagiste die ik die dag ook had ingehuurd. Het is enorm gezellig, want terwijl de één gefotografeerd wordt, zit de ander in de make-up en is weer iemand anders zijn/haar foto’s aan het selecteren. Nummer vier zit te wachten tot ze aan de beurt is. Niemand kent elkaar maar iedereen komt met hetzelfde doel, en dat maakt juist dat er direct een connectie is.

Al die vrouwen (ik wil het vooral over de vrouwen hebben) hebben hun mooiste outfits uit de kast getrokken. Ze komen meestal zonder make-up binnen, wat voor velen best spannend is, en vallen midden in de gezelligheid. Shirley ontvangt ze met enthousiasme en met een kop koffie kunnen ze eens kijken waar ze in terecht gekomen zijn. Yvon, de visagiste, kijkt met de dames welke kleren ze mee hebben genomen. Niet te lang, want ze heeft ook maar twintig minuten voor de make-up. Elke vrouw vindt het heerlijk bij haar in de stoel. De zachte kwastjes hebben een ontspannend effect. Ze heeft geen spiegel staan, maar laat wel aan het eind in een klein spiegeltje zien wat het eindresultaat is. Iedereen in de ruimte kijkt even mee, en de complimenten vliegen door de lucht.

Iedereen is er ongeveer een uurtje. In dat uur vindt een heel psychologische sessie plaats, weet ik inmiddels na vier keer zo’n Pop-Up event te hebben georganiseerd. Gefotografeerd worden is zó veel meer dan alleen een foto laten maken. Het is spannend en confronterend, het is nauwkeurig bekeken worden door de fotograaf, het is jezelf bloot geven en daarom weg willen duiken. Maar het is ook complimenten krijgen, een boost voor je zelfvertrouwen, mooi belicht worden en iemand die je alle aandacht geeft. En nog het allerbelangrijkste: iemand die jou wil vastleggen ‘zoals je bent’. Voor mij als fotograaf is dé uitdaging zorgen dat ik in die twintig minuten te zien krijg ‘wie iemand is’. Soms gaat dat heel snel, soms krijg ik slechts een glimp te zien. En dan moet ik snel zijn, want die glimp wil ik vastgelegd krijgen! Dolblij ben ik wanneer ik de eerste foto’s laat zien op mijn camera en ik hoor: “Ja, dat ben ik wel echt”.

Als je je goed voelt, energie hebt en het naar je zin hebt, dan ben je op je mooist.

Toch komt het merendeel letterlijk met knikkende knieën binnen. “Dit is echt niet mijn ding, hoor.” “Ik ben echt totaal niet fotogeniek!” “Oh ik vind dit echt vreselijk.” Bijna altijd begint een fotosessie met dergelijke opmerkingen. Ik weet het inmiddels, dus mijn eerste prioriteit is die spanning er af halen. Ik vertel dat ik wel zal helpen met hoe ze mogen gaan staan, dat ik meteen zal laten zien op mijn camera hoe de eerste foto’s er uit zien en dat ik ervoor zal zorgen dat ze er mooi op staan. Oftewel, ik ben hier voor jou en ik doe mijn uiterste best om ervoor te zorgen dat je blij die deur weer uit loopt. Diep inademen, voeten stevig op de grond en even wennen aan het bekeken worden. We zitten middenin de psychologische sessie.

Ik vraag altijd wat iemand wil dat de foto’s uit moeten stralen. Hierop antwoordt bijna iedereen dat ze ontspannen, niet te stijf, toegankelijk en zelfverzekerd op de foto willen staan. Niemand zegt dat ze er sexy, slank en zonder onderkin op willen staan.

Ik vind dat iedereen mooi is, en dat zit ‘m vooral in ontspanning. Als je je goed voelt, energie hebt en het naar je zin hebt, dan ben je op je mooist. Dat heeft helemaal niets met volle lippen, een dikke haardos of een slank lijf te maken. Ik vind het daarom erg lastig om op het vermijden van onderkinnen, rimpels en buikjes te letten tijdens het fotograferen. Ik focus me namelijk het liefst op die oprechte lach, de twinkeling in iemands ogen en de ontspannen schouders. Ik weet namelijk dat die veel meer effect hebben dan dat onderkinnetje (die overigens alleen de persoon zelf meestal maar ziet) of die pluk haar die net niet goed zit. En natuurlijk, belichting is belangrijk, net als de techniek van mijn camera. Maar dat zijn grotendeels feitelijkheden. Het ‘wow’-effect creëer je door iemand te fotograferen op een manier waarop diens ware aard te zien is. En die ware aard is, zo is mijn overtuiging, altijd mooi. Oftewel, hoe gezelliger en relaxter de fotoshoot, hoe meer tevreden iemand is met zijn foto’s.

Wat me dus van het hart moet, is dat ik als fotograaf vaak worstel met het heersende – ongezonde – schoonheidsideaal. Ik wil heel graag voorkomen dat ik meewerk aan het in stand houden van dat ideaal. Want voor mij zit het schoonheidsideaal van binnen, en op het moment dat die schoonheid te zien is dan zorg ik dat mijn lampen flitsen.

Fotografie: Stefanie Annique Rensink